منظور از شهر الکترونیک (Electronic City)، شهری است که بیشتر فعالیت های آن از طریق امکانات الکترونیکی و یا سیستم های الکترونیکی باشد. در این شهر شما می توانید کلیه فعالیت های خود را از طریق کامپیوتر شخصی خود انجام دهید. در این شهر دیگر محدودیتی برای انجام فعالیت های مختلف وجود ندارد.
یک شهروند الکترونیک می تواند تمام فعالیت های روزانه خود را با استفاده از سیستم های الکترونکی که در ادارات و موسسات مربوط وجود دارند انجام دهد. تمام تفریحات این شهروندان، آموزش ها، ارتباطات و تراکنش هایشان از طریق الکترونیکی انجام می پذیرد. این افراد شهروندان جامعه اطلاعاتی هستند.
با توجه به این مهم برای زندگی در جامعه اطلاعاتی، توانایی ها و مهارت های خاصی در زمینه استفاده ازر ایانه و اینترنت مورد نیاز است که شهروندان باید آنها را بیاموزند و برای رفع نیازهای خود آنرا به کار برند.
۱) فعالیت های بانکی
۲) فعالیت های اداری
۳) فعالیت های تجاری
۴) فعالیت های تفریحی
۵) کسب اطلاعات
۶) فعالیت های علمی
۷) فعالیت های آموزشی
۸) فعالیت های سیاسی
۹) فعالیت های مسافرتی
۱۰) کاریابی و درخواست کار
۱۱) فعالیت های درمانی
۱۲) فعالیت های تصمیم گیری
شهر الکترونیک خدمات با کیفیت و سرعت بالا برای افراد فراهم می کند. در این شهر زیرساختی قوی برای اتصال به اینترنت و شبکه گسترده اطلاعات وجود دارد. در این شهر کانال های آموزشی مختلف و محیط های آموزشی مادام العمر وجود دارد. این شهر کیفیت زندگی مردم را بهبود می بخشد. مردم شهر الکترونیک برای انجام کارهای خود دیگر نیازی به مراجعه پی در پی به ادارات و سازمان های مختلف ندارند و تمام فعالیت های آن ها در یک مرحله انجام می شود. در این شهر ارتباط بین سازمان ها و ارگان ها بهتر می شود. مردم می توانند در اداره شهر شرکت کنند و مسئولین می توانند به طور مستقیم با شهروندان شهر ارتباط داشته باشند. شهروندان الکترونیک افرادی هستند که می توانند به صورت ۲۴ ساعته به خدمات شهری دسترسی داشته باشند. در شهر الکترونیکی دیگر خبری از ترافیک و آلودگی نیست. صرفه جویی در وقت و انرژی، سرمایه گذاری، امنیت و حریم شخصی، از ویژگی های این شهر الکترونیک است.
اینترنت نقطه عطفی است که در اوایل دهه ۱۹۶۰ در بین مردم رواج یافت. اینترنت در واقع در وزارت دفاع امریکا آغاز شد و در سال ۱۹۶۹ در دانشگاه کالیفرنیا توسعه یافت.
در سال ۱۹۸۳ کار غیرنظامی اینترنت با سرویس پست الکترونیک آغاز و به سرعت توانایی آن در ارسال داده ها با سرعت بیشتر فراهم شد. در اواسط سال ۱۹۹۰ بود که در سراسر جهان ۴۶ هزار شبکه اطلاعاتی ایجاد شد.، ۲/۳ میلیون دستگاه رایانه و ۲۵ میلیون کاربر توانستند از طریق اینترنت اطلاعات خود را تبادل کنند. اما از مقایسه این ارقام با نیازهایی که یک شهر الکترونیک دارد می توانیم بفهمیم که عملا تا این زمان امکاناتی برای ایجاد شهر الکترونیک وجود نداشته است. اما آخرین آمار فصلنامه پیام یونسکو در ۲۰۰۳ آخرین آماری که از کاربران اینترنت در جهان نشان داد ۶۵۵ میلیون نفر بود. همچنین تعداد رایانه ها به ۶۵۰ دستگاه افزایش یافت. این آمارها به همراه برنامه های وسیعی که در توسعه فناوری اطلاعات در جهان در دست انجام است دور نمای توسعه شهرهای الکترونیکی را به صوت تجربی نشان میدهد.
اولین و بزرگترین اقدام در جهت ایجاد دولت الکترونیک در جهان، برنامه توسعه فناوری اطلاعات سنگاپور در سال ۱۹۹۲ است. پس از آن پروژه توسعه زیرساختار ملی آمریکا جهت گسترش زیرساختار فناوری ارتباطات و اطلاعات در سال ۱۹۹۳، تدوین شد. کره جنوبی در این سال، طرح توسعه زیرساختار ملی فناوری ارتباطات و اطلاعات خود را اجرا کرد. کشورهایی مثل ژاپن، تایوان و انگلیس نیز در سال های ۱۹۹۳ تا لحظه تنظیم این گزارش در وب سافت برنامه های کلانی را در همین زمینه دنبال کرده اند. البته تاریخ دقیقی برای ایجاد شهرهای الکترونیک در دسترس نیست. اما میتوانیم بگوییم که بیش از یک دهه از ایجاد اولین شهرهای الکترونیک جهان میگذرد، در این فاصله شهرهای الکترونیک بزرگی همچون برلین، بوستون، تورنتو و شهر اینترنتی دبی ایجاد شده اند.
شهر الکترونیک بهترین بستر برای توسعه فناوری اطلاعات در جهان است. هر روز افراد بسیار زیادی از مردم در جهان و در شهرهای کوچک و بزرگ با وجود مشغولیت و درگیری های فراوانی که دارند باز هم در انجام امور روزانه خود با مشکلات بزرگی روبرو هستند. فناوری اطلاعات باعث تسهیل و تسریع در انجام کارهای روزانه آن ها خواهد شد. مفاهیمی همانند آموزش های الکترونیک، تجارت الکترونیک، دولت الکترونیک و بانکداری الکترونیک و مفاهیم بسیار زیاد دیگری در این شهر قابل اجراست.
در ایران نیز در بسیاری از شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز مشکلات بسیاری زیادی مانند آلودگی، ترافیک و وجود اشکال در خدمات شهری بسیار زیاد دیده می شود و در نتیجه دولت مجبور است تا هزینه های بسیار زیادی را صرف رفع نمودن این مشکلات کند. هزینه هایی همچون ایجاد معابر و پل ها وزیرگذرها که بخش قابل توجهی از درآمدهای شهرهای بزرگ را به خود اختصاص می دهد.
تبدیل یک شهر معمولی به شهر الکترونیک این مشکلات را ریشه کن خواهد کرد. اما پیش نیاز اساسی برای ایجاد این گونه شهرها در ایران نیازمند فراهم کردن زمینه های قانونی و ساختاری مناسب است.
این اقدام میتواند با پیشگامی وزارت کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و سازمان شهرداری کل کشور صورت گیرد. حمایت های وزارت ICT جهت فراهم نمودن زیرساختار مناسب اطلاعاتی و ارتباطی نیز ضروری است. همکاری و همگامی تمامی ادارات و بخش های دولتی و خصوصی نیز جهت تسریع و تسهیل این امر بسیار موثر است.