ماه مبارک رمضان، یکی از ماه‌های ارزشمند در تقویم اسلامی است که در آن زنان و مردان مسلمان به مدت ۲۹ یا ۳۰ روز روزه می‌گیرند. از آنجایی که در طول ماه مبارک رمضان و بین اذان صبح تا اذان مغرب، خوردن و آشامیدن غیرمجاز است؛ در این میان ممکن است از نظر تغذیه و قوای بدن افراد دچار مشکلاتی شوند. در این ماه تغذیه محدود به فاصله اذان مغرب تا اذان صبح می‌باشد و مسلمانان در این فاصله وعده افطار و سحری می‌خورند. با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان تصمیم گرفتیم توصیه‌های بهداشتی و طب سنتی در مورد ماه رمضان را در اختیار شما خوانندگان محترم قرار دهیم؛ تا با استفاده از آن‌ها با سلامت بیشتری این ماه را بگذرانید و به ثواب اخروی آن دست پیدا کنید.
طب سنتی در ماه مبارک رمضان
شما در ماه رمضان سال ۹۸ چیزی در حدود ۱۸ ساعت در روز ناشتا خواهید بود و در این زمان در صورتی که به نکات بهداشتی و سلامتی توجه نکنید؛ ممکن است سلامتی خود را از دست بدهید. در طول زمانی که شما ناشتا هستید و چیزی نمی‌خورید و نمی‌آشامید؛ بدن از کربوهیدرات‌های ذخیره شده در بدن و چربی‌ها برای تأمین انرژی استفاده می‌کند. بدن قادر نیست آب ذخیره کند و بنابراین کلیه‌ها با کاهش آب مواجه می‌شوند؛ بنابراین با توجه به آب‌وهوا و سرعت از دست دادن آب بدن، بدن با کم‌آبی مواجه شده و فرد تشنه می‌شود. در نتیجه ممکن است علائمی مانند خستگی، سردرد و عدم تمرکز داشته باشد. البته در صورتی که مابین افطار و سحر آب موردنیاز را از طریق سبزی ها و میوه‌ها به دست بیاورید؛ این مسئله مشکل ساز نیست. افرادی که همیشه در طول روز چای و قهوه مصرف می‌کنند؛ قطع مصرف آن ممکن است او را دچار سردرد کند؛ بنابراین با این تغییراتی که به ناگهان در بدن و سبک زندگی رخ می‌دهد؛ ممکن است فرد روزه‌دار دچار مشکلاتی شده و در این روزها احساس خستگی و ضعف داشته باشد. در این میان طب سنتی می‌تواند فرایند روزه‌داری را آسان‌تر کند. با ما همراه باشید تا با راهکارهای طب سنتی در ماه مبارک رمضان آشنا شوید و آن‌ها را به کار بگیرید. طب سنتی با ارائه راهکارهای علمی و بایدها و نبایدهایی برای روزه‌داره؛ قادر است تا میزان زیادی سختی روزه‌داری را کم کند. درنتیجه شما با رعایت این نکات و توصیه‌ها، قادر هستید کنترل بیشتری بر تشنگی و گرسنگی خود داشته باشید و با قوای بیشتری این روزها را بگذرانید.
توصیه‌های طب سنتی در وعده افطار
از آنجایی که سیستم گوارشی بدن ساعت‌های زیادی در روز خالی بوده و استراحت کرده است؛ بنابراین در وعده افطار نباید به‌یک‌باره حجم زیادی از غذاهای سنگین میل شود. در وعده افطار اصولاً اعضای خانواده و دوستان و فامیل دورهم جمع می‌شوند و فرد ممکن است بیش‌ازاندازه غذا بخورد. مصرف غذاهای سرخ‌کرده، خامه‌ای و شیرین در این وعده به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود؛ زیرا می‌تواند وزن شما را زیاد کند.
خرما یک میوه‌ای تاریخی است که از زمان‌های خیلی قدیم در سفره افطار و سحری وجود داشت. این میوه دارای قند طبیعی است و مواد مغذی مانند پتاسیم، مس و منگنز را در اختیار بدن قرار می‌دهد و بدنتان با آن قوت می‌گیرد. خرما منبع فیبر است؛ علاوه بر خرما می‌توانید از میوه‌های خشک مانند زردآلو، انجیر، کشمش و آلو نیز استفاده کنید.
بنابراین در ابتدا بهتر است از یک نوشیدنی ولرم مانند آب ولرم و یک عدد خرما برای باز کردن روزه استفاده شود. سپس به آرامی و بعد از چند دقیقه (بسته به قوی بودن یا ضعیف بودن معده) می‌توانید افطار را شروع کنید. طب سنتی به طور کلی نوشیدن آب سرد و یخ را مضر می‌داند و این کار به طور کلی منع کرده است؛ بنابراین بهتر است در افطار نیز آب یخ ننوشید.
سعی کنید بین وعده افطار و خواب فاصله باشد؛ تا غذایی که در وعده افطار میل کرده‌اید هضم شود.
حتی‌المقدور بعد از نوشیدن آب ولرم و خرما یا آب ولرم و عسل تا یک ساعت غذا میل نکنید و سپس شام سبکی بخورید.
سعی کنید در وعده افطار غذاهای سنگین و تنقلات نخورید؛ زیرا اشتهایتان برای سحر کم می‌شود. مصرف سرخ‌کردنی‌ها، سوسیس کالباس و مواد فستفودی در این وعده شما را دچار مشکل می‌کند.
خوردن سوپ در وعده افطار بسیار توصیه می‌شود.
خرما و نوشیدنی‌های طبیعی همراه گلاب می‌تواند قند خون را تنظیم کند، همچنین باعث تقویت معده می‌شود.
از آنجایی که در طول روز بدن از مواد غذایی درون خود استفاده می‌کند؛ خون حالت اسیدی دارد و بهتر است نوشیدنی‌هایی مانند آب‌میوه‌های طبیعی و شیر میل شود.
خوردن میوه‌ها در وعده بین افطار و سحر توصیه می‌شود؛ اما سعی کنید از میوه‌های مانند موز و انبه استفاده نکنید؛ زیرا باعث غلظت خون می‌شود.
توصیه‌های طب سنتی در وعده سحری
به‌هیچ‌عنوان وعده سحری را حذف نکنید و حتی در حد یک صبحانه سبک، وعده سحری را برپا نمایید.
سعی کنید حدود یک ساعت تا یک ساعت و نیم قبل از سحری بیدار شوید.
سعی کنید بلافاصله بعد از سحری خوردن به رختخواب نروید.
خوردن غذاهای پرچرب در سحری ممکن است؛ باعث تشنگی شما در طول روز شود.
خوردن جو پرک شده به صوت فرنی همراه با شیر و عسل در سحری توصیه می‌شود.
در سحری سعی کنید غذاهای متنوع نخورید. این اصل را بهتر است در زمان افطار نیز رعایت کنید؛ مثلاً خوردن شیر و ماهی، خربزه و مرغ، ماهی و تخم‌مرغ (تن ماهی و تخم‌مرغ)، ماست با گوشت پرندگان توصیه نمی‌شود. اطلاعات بیشتر را می‌توانید از طریق سایت‌های معتبر طب سنتی به دست بیاورید.
جلوگیری از گرمازدگی در ماه مبارک رمضان از دیدگاه طب سنتی
طب سنتی معتقد است شما می‌توانید با اصلاح تغذیه خود در سحر و افطار از مشکلاتی مانند گرمازدگی در امان باشید. از آنجایی که ماه مبارک رمضان در روزهای گرم واقع شده است و روزه‌دار امکان نوشیدن آب در طول روز را ندارد؛ می‌تواند با استفاده از راهکارهایی مانع از گرمازدگی خود شود:
خوردن و نوشیدن مواد غذایی که طبع سرد دارد می‌تواند دمای بدن را کنترل کرده و مانع از گرمازدگی در ماه رمضان شود. علاوه بر این خوراکی‌هایی که آب فراوانی دارند؛ مانند سبزی‌ها و میوه‌ها مانع از کم‌آبی بدن در طول روز شده و حس گرمازدگی را در فرد به وجود نمی‌آورد. شما می‌توانید از نوشیدنی‌های مانند تخم شربتی کم شیرین استفاده کنید و یا میوه‌هایی مانند سیب، خیار، هلو و زردآلو بخورید. خوردن کاهو و سبزی‌ها در وعده سحر می‌تواند آب کافی را در اختیار بدنتان قرار دهد. البته برخی از سبزی‌ها طبع گرمی دارند و ممکن است تأثیر چندانی بر روی تشنگی شما نداشته باشند. این نکته را فراموش نکنید خوردن چای و یا هندوانه در سحری تأثیری بر روی تشنگی شما ندارند و بهتر است در حد متعادل مصرف شوند؛ چون این موارد مدر بوده و خیلی زود از بدن خارج می‌شوند. بنابراین مصرف شربت سکنجبین و یا شربت تخم شربتی بیشتر از هر موردی سفارش می‌شود.
رفع تشنگی در ماه رمضان از دیدگاه طب سنتی
همانطور که اشاره شد نوشیدنی‌هایی مانند تخم شربتی و خاکشیر برای افراد سرد مزاج، سکنجبین برای افراد گرم مزاج، شربت آبلیمو، شربت خاکشیر آب لیمو، میوه‌هایی مانند زرد الو و کاهو می‌تواند میزان آب بدن را زیاد کرده و بدن را در برابر گرمازدگی مقاوم کند. در کنار این موارد می‌توانید به غذای سحری خود مقداری تخم گشنیز اضافه کنید. غذاهایی مانند آش رشته، ماکارونی و کله پاچه یا غذاهای خیلی شور و خیلی شیرین مانند زولبیا بامیه مصرف نکنید. نمک باعث تشدید تشنگی می‌شود بنابراین بهتر است در وعده سحر و افطار غذای شور نخورید.
شما می‌توانید به راحتی در خانه ماءالشعیر خانگی درست کنید؛ برای تهیه آن کافی است در حدود ۶۰ گرم جوی پوست کنده را با ۴ لیوان آب روی حرارت ملایم قرار دهید تا جوها شکفته شده و کاملاً بپزد. بعد از زمان تقریبی ۵۰ دقیقه محلول را از صافی عبور کرده و آب را در جای خنک قرار دهید تا سرد شود. شما می‌توانید از این نوشیدنی برای رفع تشنگی استفاده کنید؛ ماندگاری این مایع تا دو روز در یخچال است.
جلوگیری از یبوست در ماه مبارک رمضان
در این ماه به دلیل کاهش مصرف آب و استراحت دستگاه گوارشی ممکن است؛ افراد دچار یبوست شوند بنابراین با استفاده از راهنمایی‌های زیر بهتر است این شرایط را کنترل کنید:
بهتر است در شروع افطار و قبل از سحری مقداری آب ولرم را با عسل مخلوط کرده و بنوشید.
در ماه مبارک رمضان سعی کنید از نان‌های سبوس‌دار استفاده کنید؛ زیرا محرک دستگاه گوارش است. نان لواش باعث یبوست می‌شود.
در این ماه قهوه، کاکائو و چای پررنگ ننوشید؛ زیرا باعث کم‌آبی بدن و کند شدن حرکات روده شده و یبوست را تشدید می‌کند.
بهتر است در این ماه از مواد غذایی با مزاج خشک مانند عدس و برنج، ترشی، سماق به میزان کمتری استفاده شود.
رفع بوی بد دهان در ماه رمضان
از آنجایی که در طول روز چیزی نمی‌خورید و نمی‌آشامید؛ دهانتان ممکن است بوی بد بدهد که این در افراد با طبع گرم بیشتر است. برای رفع این مشکل بهتر است در وعده سحر از لیموترش به همراه آب ولرم استفاده شود و در وعده افطار نیز روزه را با آب جوش ولرم باز کنید. مسواک زدن بعد از افطار و سحری یکی دیگری از مواردی است که باید در ماه مبارک رمضان انجام شود.
کلام آخر…
ماه رمضان زمان مناسبی برای اصلاح شیوه‌های نادرست تغذیه‌ای است که شما می‌توانید بعد از رمضان آن را ادامه دهید. بنابراین سعی کنید در این ماه مبارک عادات غذایی خوبی برای خود به وجود بیاورید و بعد از ماه مبارک رمضان با اندکی تغییر آن را ادامه دهید. در صورتی که بیماری خاصی دارید؛ قبل از روزه گرفتن با پزشک خود مشورت کنید.