Deepfake (دیپ فیک) یک اصطلاح جالب، برای فیلم و سخنرانی‌هایی است که در آن از هوش مصنوعی و سایر تکنولوژی‌های مدرن استفاده می‌شود تا نتایج و محتوای جعلی به وجود آورند. یکی از رایج‌ترین نمونه‌های دیپ فیک استفاده از هوش مصنوعی در پردازش تصاویر برای تولید ویدئو از افراد مشهور و سیاستمداران با محتوای دروغین است؛ در این ویدئوها افراد مشهور حرف‌هایی می‌زنند که هیچ وقت بر زبان نیاورده‌اند؛ در واقع این تکنولوژی باعث می‌شود بیننده فرق بین حقیقت و دروغ را تشخیص ندهد.
امروزه در اینترنت ویدئوهای زیادی وجود دارد که در آن کارهایی را نشان می‌دهد که مردم هرگز آن را انجام نداده‌اند. انسان‌های واقعی، چهره‌های واقعی و فیلم‌های واقعی؛ اما کارهای غیر واقعی و دروغین. این ویدئوها deepfakes نام دارند که از دو واژه deep یا همان deep learning (یادگیری عمیق) و fake همان فیک و دروغین تشکیل شده است. در این ویدئوها از هوش مصنوعی AI استفاده می‌شود. این ویدئوها به قدری واقعی است که بسیاری از سیاست مردان نگران مشکلات و شایعه‌ها در بحث‌های سیاسی‌شان شده‌اند؛ به گونه‌ای که در چند وقت اخیر ویدئوهای بسیاری از افراد سیاسی با محتوای دروغین پخش شده است.
البته این تکنولوژی در ابتدا برای مصارف غیر اخلاقی، پا به عرصه امروزی نگذاشته است. در ابتدا این تکنولوژی به صورت تفریحی و سرگرمی وارد میدان شد. علاوه بر این، به عنوان یکی دیگر از مصارف دیپ فیک، می‌توان به ساخت فیلم‌ها اشاره کرد. دیگر نیازی نیست از بازیگران مشهور و گران قیمت استفاده شود؛ کافی است که بازیگران معمولی این نقش‌ها را ایفا کنند و در نهایت با فناوری دیپ فیک، تصاویر بازیگران معروف بر روی آنها قرار می‌گیرد.
دیپ فیک چقدر خطرناک است؟
هوش مصنوعی یک ابزار قدرتمند است که از آن می‌توان برای امور خیر و شر استفاده کرد. از زمان ظهور تکنولوژی‌های جدید و هوش مصنوعی محققان و بسیاری از افراد دیگر از آن برای آموزش‌ها، سرگرمی، تحقیق و سایر برنامه‌های مثبت استفاده کرده‌اند. اما زمانی که این تکنولوژی به دست افراد بدی بیفتد؛ چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ دیپ فیک دیگر از حالت سرگرمی خود خارج شده و می‌تواند مشکلات بزرگ و غیر قابل کنترلی را به وجود آورد.
دیپ فیک می‌تواند آینده یک کشور را ز نظر سیاسی تحت تأثیر قرار دهد و این اتفاق، میزان خطرناکی این تکنولوژی را نشان می‌دهد. افراد می‌توانند با استفاده از این تکنولوژی از شخصیت‌های سیاسی استفاده کرده و حرف‌ها و سخن‌های زیادی را از جانب آنها به طرفداران ابلاغ کنند. در این صورت تشخیص راست و دروغ برای بیننده و شنونده مشکل خواهد بود و او می‌تواند این ویدئوها را واقعی تلقی کرده و در نتیجه بر مبنای آن برای آینده سیاسی کشورشان تصمیم گیری کند.
دیپ فیک چگونه کار می‌کند؟
از قدیم بر این جمله اعتقاد داشتند؛”تا چیزی را با چشم خودتان ندیده‌اید باور نکنید”. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی اگر چیزی را با چشمانتان دیده‌اید؛ باز هم به صحت و درستی آن شک کنید. در گذشته مشکلاتی دیگر تکنولوژی مانند هک کردن و جعل هویت، زندگی افراد مشهور و سایر افراد را تهدید می‌کرد. اما امروزه این تکنولوژی فراتر رفته و افراد با استفاده از فناوری و نوعی خاصی از هوش مصنوعی، می‌توانند ویدئوهای جعلی را با صدا و تصویر فرد مورد نظر به بیرون منتشر کنند که واقعاً ترسناک است.
امروزه نرم افزارهای ساده و پیشرفته‌ای وجود دارند که با استفاده از یک عکس می‌تواند یک ویدئو دیپ فیک درست کنند. پیشرفته‌ترین روش ساخت دیپ فیک، استفاده از پایگاه داده عظیم است که در آن از هوش مصنوعی کمک گرفته و با توجه به شناسایی عضوهای صورت مانند چشم، بینی و دهان، چهره فرد را به خوبی شناسایی کرده و باز سازی می‌کند. در واقع هوش مصنوعی تمام قسمت‌های صورت را تجزیه تحلیل می‌کند و قسمت‌های متحرک را اسکن کرده و حرکاتی مانند پلک زدن، حرکات دهان و.. را زیر نظر دارد. بعد از اتمام این بررسی، و تجزیه و تحلیل‌ها توسط هوش مصنوعی، این داده‌ها ذخیره می‌شود و در نهایت با ارائه چند عکس از سوژه، ویدئو جعلی مورد نظر ساخته می‌شود.
هوش مصنوعی قابلیت یادگیری دارد و می‌تواند روز به روز بیشتر یاد گرفته و پیشرفته‌تر شود. در واقع در کنار هوش مصنوعی از شبکه عصبی نیز کمک گرفته می‌شود. در واقع هوش مصنوعی به تجزیه و تحلیل امور می‌پردازد و در کنار آن شبکه عصبی وظیفه یادگیری و بهبود را بر عهده دارد و این گونه می‌تواند پیشرفت کند.
نحوه تشخیص ویدئوهای دیپ فیک
تشخیص دیپ فیک مشکل است؛ البته دیپ فیک‌های افراد آماتور به راحتی قابل تشخیص می‌باشند؛ مثلاً شما می‌توانید از روی علائمی مانند پلک نزدن فرد در ویدئو و یا سایه‌هایی که به نظر اشتباه می‌آیند؛ این ویدئوها را تشخیص دهید. اما در ویدئوهای با کیفیت‌تر و پیشرفته‌تر نمی‌توان آن را به راحتی تشخیص داد.
در این راستا منتقدان این نوع تکنولوژی هشدار می‌دهند؛ در صورتی که قادر نباشیم فیلم‌های جعلی را تشخیص دهیم؛ ممکن است به هر محتوایی که می‌شنویم یا می‌بینیم بی اعتماد شویم. اینترنت در حال حاضر جنبه مهمی از زندگی ما را در بر گرفته است؛ به این ترتیب اکثر ما انسان‌ها، به چیزی که می‌بینیم و یا می‌شنویم بی اعتماد شویم؛ این اتفاق به نوعی پایان حقیقت در زندگی ما را نشان می‌دهد. این مسئله ایمان و اعتقاد به نظام سیاسی کشور را از بین می‌برد؛ بین جناح‌های مختلف اختلاف ایجاد شده و هیچ کس نمی‌تواند بر مبنا آنچه که دیده و شنیده است؛ حرف بزند و از حق خود دفاع کند.
البته همان هوش مصنوعی که باعث به وجود آمدن دیپ فیک شده است؛ می‌تواند آن را تشخیص دهد و به شما نشان دهد که یک ویدئو واقعی است یا ساختگی؛ البته این تکنولوژی در دسترس همه افراد نیست؛ به همین دلیل خطرات انتشار این ویدئوها بسیار زیاد است.
واقعیت در برابر افسانه
ما انسان‌ها به زودی وارد دنیایی از واقعیت‌ها و داستان‌های دروغی می‌شویم که تنها هوش انسان و هوش مصنوعی می‌تواند آنها را از هم تشخیص دهد. شاید این اتفاق خوب باشد؛ درست همانند هر چیزی دیگری که انسان ساعت‌ها زیادی را صرف تفسیر آن می‌کند؛ اما از آنجا که بیشتر مردم زمان لازم و امکانات کافی، برای بررسی و تشخیص دروغ از واقعیت را ندارند؛ به طور معمول این اطلاعات جعلی را به عنوان واقعیت در نظر گرفته و از آن برای تجزیه و تحلیل شرایط و قضاوت دیگران استفاده می‌کنند.
آیا دیپ فیک قانونی است؟
هنوز در مورد انتشار این ویدئوها قانون مشخصی وجود ندارد؛ اما با توجه به مالکیت معنوی، قانون حفظ حریم خصوصی و قوانین دیگر، این نوع ویدئوها در صورت شکایت، جرم به حساب می‌آید. بسیار از وب سایت‌ها سعی کردند؛ دیپ فیک های موجود در سرورها خود را حذف کنند و ادعا داشتن که این نوع محتواها، قوانین و شرایط سایت آنها را نقض می‌کند. به طور مثال این نوع ویدئوهای دیپ فیک در استفاده از شخصیت‌های معروف در ویدئوها غیر اخلاقی بسیار رواج دارد؛ که وب سایت‌ها موجود در این زمینه به حذف این ویدئوها جعلی پرداخته و در صورت مشاهده با افراد منتشر کننده برخورد می‌شود.
منبع: وب سافت