یکی از تفریحات مردم با شروع فصل بهار، پیاده روی و بازی در طبیعت است. در کنار این ورزشها و تجربه حس نشاط و زندگی ممکن است مجروحیت و آسیب دیدگی پاها نیز برایتان رخ دهد. از جمله آسیب‌هایی که عمدتاً در این گونه ورزشها گریبانگیر فرد می شود آسیب پاها و رگ به رگ شدن مچ پا می باشد. اکنون زمان مناسبی برای بحث در مورد شایع ترین آسیب ناشی از ورزش یعنی رگ به رگ شدن مچ پاها رخ داده است با ما همراه باشید تا اگر روزی دچار این آسیب شدید بتوانید اصول کاربردی را در منزل به کار بگیرید تا آسیب بیشتری به پاهایتان وارد نشود.
رگ به رگ شدن مچ پا چیست و چه علائمی دارد؟
تعریف گسترده این بیماری دردناک این است که شما یک رباتِ رگ به رگ یا پیچ خورده و یا یک مفصل یا تاندون کشیده و یا پاره کرده دارید؛ البته بدون اینکه مفصل بیرون بزند و یا جابجا شود. هر زمانی که قدرت و فشاری بالاتر از توان مفصل ها و اندام ها به آنها وارد آید احتمالاً یک رگ به رگ شدگی و یا کشیدگی در مفصل رخ می دهد. با ایجاد این رگ به رگ شدگی ناحیه درگیر متورم شده اغلب قرمز، کمی داغ و دردناک خواهد شد و اگر آسیب دیدگی بسیار شدید باشد ممکن است مفصل خیلی نتواند شدت آسیب بافت را تحمل کرده بنابراین بافت مفصل سیاه تر شده و عملا از کار می افتد؛ اما در شرایط آسیب دیدگی کمتر معمولاً طی چند روز و یا چند هفته، تورم و درد فروکش کرده و دوباره همه چیز به روال عادی باز میگردد.
چگونگی عملکرد بدن پس از رگ به رگ شدن مچ پا و اندامهای درگیر
از نظر طب سنتی چینی اندامهای متعددی در رگ به رگ شدن به ایفای نقش می پردازند تا یک آسیب دیدگی اینچنینی به سرعت ترمیم شود. در اینجا یک مرور کلی از اندام هایی صورت میگیرد که در بهبودی پس از آسیب دیدگی عضلانی اسکلتی به ایفای نقش می پردازند.
- کبد: کبد خون را به سمت تاندون ها و رباط ها تغذیه می کند.
- طحال: مواد مغذی را به عضلات می رساند.
- ریه: ریه اطمینان می دهد که اکسیژن در تمام بدن گردش میکند.
- کیسه صفرا: مایع بین مفصلی را در فضاهای مشترک حرکت میدهد.
- قلب: وظیفه حرکت و کنترل خون در کل بدن را برعهده دارد.
بنابراین جهت حفظ عملکرد مناسب پس از آسیب دیدگی، صحت و سلامت حداکثری اندامهای یادشده بسیار موثر است.
تاثیر ماده موکسا در ترمیم عضله آسیب دیده
در چین و ژاپن از سوزاندن ماده‌ای به نام موکسا روی پوست ناحیه آسیب دیده، تحت عنوان عمل (موکسی بوسشن) برای این نوع جراحت استفاده میکنند که میتواند یک روش درمانی بسیار عالی و کاربردی باشد. ترکیبی از طب سوزنی و گیاهان دارویی چینی و گیاهان محلی که به صورت موضعی در بهبود سریع و کامل این گونه صدمات بسیار موثر هستند.
اقدامات اولیه پس از ایجاد جراحت
بانداژ موقت
یک بانداژ موقت میتواند به ثبات مفصل پاها کمک کرده و از حرکت آن جلوگیری کند. هر کس که فکر می کند مچ پایش رگ به رگ شده و یا تاندون هایش پاره شده و یا کشیده شده اند لازم است اقدامات اولیه را پس از حادثه انجام دهد.
- از قرار دادن هرگونه وزنی حتی وزن بدن بر روی مچ پاها خودداری کنید؛ در مواقع آسیب دیدگی نباید بر روی پای آسیب دیده حرکت کرده و راه رفت زیرا این امر خطر شکستگی استخوان ها و سایر آسیبها را افزایش میدهد.
- در یک موقعیت راحت نشسته قوزک پاها را بالاتر از سطح زمین نگه دارید تا تورم پاهایتان کاهش یابد.
- در صورت امکان برای ثبات مفصل از بریس و یا بانداژ موقت استفاده کرده تا از هرگونه حرکت ناگهانی پاها جلوگیری شود.
- در صورت وجود عصا و یا چیزی شبیه به آن مانند چوب دستی با استفاده از آن راه رفته تا در زمان استراحت مچ پاها، از حرکت دادن آنها جلوگیری کرده و باعث کاهش آسیب به بافت شود.
- تشخیص رگ به رگ شدن پا ها بر اساس تورم، کوفتگی و درد کافی نبوده و حتماً باید به پزشک مراجعه کرده تا از انجام هرگونه اقدام خودسرانه ای (که می تواند به پاها آسیب شدید تری بزند) خودداری شود.
آنچه که به صورت سنتی در ضربه به پاها و احتمال رگ به رگ شدن آنها انجام می شود شامل موارد زیر است این گونه اقدامات معمولاً توسط افراد و در خانه و با انواع وسایل موجود، از جمله گیاهان دارویی و انواع روغن ها صورت می گیرد.
عبارت Rice که مخفف ۴ اقدام حیاتی پس از آسیب دیدگی پاها است شامل: Rest استراحت؛ Ice یخ؛ compression فشرده سازی و elevation ارتفاع است. پزشکان نیز اغلب، انجام این اقدامات را در روزهای اولیه پس از انواع کشیدگی ها و رگ به رگ شدن مچ پا در منزل و تا قبل از شروع اقدامات درمانی توسط پزشکان توصیه می کنند.
استراحت
پزشکان استراحت دادن به مچ پاها اندکی پس از ایجاد جراحت را در تسریع روند بهبودی بسیار مهم می دانند. بستن صحیح بانداژ به وسیله ترکیبی از انواع گیاهان دارویی شامل گیاه گزنه و آویشن به صورت ضماد در بستن آسیب دیدگی و به همراه انواع روغن های گیاهی و حیوانی چون روغن زیتون و دنبه حرارت دیده در درمان این آسیب دیدگی بسیار موثر است که برای قرنها استفاده میشود. این مواد با خاصیت ضد التهابی، التیام دهندگی و ضد عفونی کنندگی بالایی که دارند، علاوه بر کاهش درد ناشی از آسیب دیدگی به جلوگیری از ایجاد عفونت و ترمیم زخم نیز کمک می کنند.
یخ
استفاده از پک یخ ممکن است باعث افزایش جریان خون در محل آسیب دیدگی شده و به کاهش درد و تورم بیانجامد. در حالی که پزشکان خانواده در آمریکا پیشنهاد می کنند اندکی پس از آسیب دیدگی هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه یک بار پک یخ را در حوله ای پیچیده و بر روی آسیب دیدگی بگذارید؛ اما انجمن ملی مربیان دو و میدانی در سال ۲۰۱۳ با استفاده از شواهد میدانی تاثیرگذاری آن را پس از جراحت، اندک می دانند.
فشرده سازی
فشرده سازی و محکم کردن مفصل پایی که دچار رگ به رگ شدگی شده به کاهش تورم در آن کمک می کند. در این روش با استفاده از یک باند پای آسیب دیده را به خصوص در اطراف مچ پا محکم می بندند، نحوه بستن بانداژ بسیار مهم است و این که صاف باشد، اما نباید آنقدر محکم باشد که پوست در آن ناحیه دچار تورفتگی و یا کبودی و بی حسی شود.
ارتفاع
ارتفاع به معنی بالا بردن مچ پای رگ به رگ شده است. این کار موجب کاهش تجمع مایع در مفصل می گردد؛ تورم را کاهش داده و درد را نیز التیام می بخشد. کف پاها را بر روی یک بالش در سطحی بالاتر از قلب بگذارید و در هنگام نشستن و یا دراز کشیدن نیز دقت کنید پاهایتان بالاتر از قلب و در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین قرار گیرد.
گرمابخشی
حرارت و گرما جریان خون را افزایش می دهد؛ این امر می تواند بهبودی را تسریع نموده و به آرامش عضلات و کاهش درد نیز کمک کند. با این وجود اگر قوزک پا هنوز متورم است از گرمای مستقیم و با درجه حرارت بالا اجتناب کنید، زیرا ممکن است باعث ایجاد التهاب شده و روند بهبودی را کندتر کند. پس از کاهش تورم سعی کنید برای مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه مچ پاها را گرم کنید. برخی افراد تاثیر یخ و گرمادهی را در از بین رفتن تورم پاها بسیار موثر گزارش نموده اند.
انجام حرکات کششی
حرکات کششی، ماهیچه ها را قوی نموده درعین حال کم تحرک نگه می دارد و به گردش خون بیشتر در ناحیه مچ پا کمک می کند و روند بهبودی را سرعت می بخشد. حداقل ۳ بار در روز مچ پاها را با حرکت در همه جهات به آرامی دراز کنید و سعی کنید مچ پاها را به آرامی به سمت جلو خم کنید سپس به عقب و یا در جهت عقربه های ساعت بچرخانید. در صورتی که درد بسیاری را احساس نمی کنید انجام دادن این حرکات جهت تسریع در روند بهبودی و حفظ جریان خون رسانی در پاها بلامانع بوده و ضروری است. با این وجود از حرکت دادن مچ پاها در جهت آسیب دیدگی خودداری کنید.
پیاده روی آرام و ورزش
با کاهش تورم، پیاده روی می تواند باعث کاهش زمان بهبودی و تسریع روند درمانی شود. با قدم زدن در مسافت های کوتاه در داخل خانه شروع کنید و پس از آن که تا حدودی بهبودی حاصل شد، این روند را به پیاده روی طولانی تبدیل کنید. شروع دوباره ورزش می تواند قدرت تحلیل رفته عضلات را برگرداند و تعادل را در توانایی عضلات ایجاد کند و ضمن اینکه مانع از ضعف عضلات مچ پاها می شود، در کاهش ابتلای مجدد به رگ به رگ شدگی پاها نیز کمک کننده است.