خشکی پوست عارضه ای بسیار شایع در سنین مختلف و بیشتر در افراد مسن است اما امروزه به دلیل سبک زندگی ناسالم، در بین جوانان و در گروه‌های سنی مختلف نیز دیده می شود. این که آیا این عارضه در اثر پیری و افزایش سن ایجاد شده و یا نشانه یک بیماری پوستی و یا کبدی است مشخص نیست! درمان آن طیف وسیعی از روش های درمانی را شامل می شود اما از نظر طب سنتی بیشتر روش های سنتی بی عارضه یا کم عارضه هستند.
خشکی پوست که به آن (زیروسیز) یا خشکی زدگی هم می گویند وضعیتی است که پوست در لایه بیرونی سطحی خود هیچ گونه رطوبتی ندارد. در صورت عدم پیگیری مراحل درمانی، پوست ترک میخورد و از هم باز می شود و راه برای نفوذ انواع میکروبها هموار می گردد دقیقاً به همین علت است که مرطوب نگه داشتن پوست از جهت سلامتی بسیار مهم است. از نظر طب سنتی هر عارضه ایجاد شده در پوست به کبد مرتبط است و در واقع پوست آیینه کبد است و بسیاری از مشکلات کبدی در پوست فرد نمایان میشود. اعتقاد طب سنتی بر این است که غلبه سردی و خشکی در افراد با مزاج های گرم و خشک و سرد و خشک باعث خشکی پوست و در نتیجه آن خارش، اگزما و قرمزی پوست می شود. کبدی که خشک و گرم و خشک و سرد شده است باید رطوبت رسانی شود رطوبت رسانی در طب سنتی به چند روش انجام می شود. استفاده از انواع روغنهای مالیدنی حاوی رطوبت با افزایش رطوبت رسانی به پوست، خشکی آن را درمان می‌کنند. حجامت به خصوص حجامت کبد نوع دیگری از درمان است که طبق اصولی که دارد توسط متخصصین طب سنتی و آشنا با این علم صورت می‌گیرد و استفاده از انواع عرقیجات سنتی از جمله عرق کاسنی و عرق شاه تره نیز در رفع خشکی پوست بسیار موثر است.
یکی از متداولترین روش ها و موثرترین راه های درمان خشکی پوست استفاده از مواد طبیعی و اغلب گیاهی از جمله گیاهان دارویی به عنوان ضماد و یا استفاده از روغن های پایه گیاهی در فرایند درمان است. این مواد باعث افزایش رطوبت رسانی در پوست شده و برای همه افراد در هر گروه سنی بی عارضه هستند.
توصیه های خانگی طب سنتی در درمان خشکی پوست
انواع مختلفی از درمان های خانگی وجود دارد که فرد می تواند برای درمان خشکی پوست از آنها استفاده کند و اغلب این روش های درمانی به صورت مالیدنی بوده و برای مرطوب نگه داشتن و رطوبت رسانی عمقی به پوست استفاده می شوند. توصیه شده که از هر یک از روش ها و مواد طبیعی که به آنها اشاره خواهد شد پس از استحمام و در زمانی استفاده شوند که پوست پاک و عاری از هرگونه آلودگی است و منافذ پوستی باز هستند.
۱- روغن آفتابگردان
یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد که روغن دانه آفتابگردان به عنوان رطوبت رسان طبیعی تا حدود زیادی خشکی عمیق پوست را بهبود می بخشد البته در همان مطالعه نیز به اثبات رسید که روغن زیتون به دلیل غلظت بالایش اگر چه به ظاهر، پوست را چرب نموده و عارضه پوستی را ناپدید می کند اما روزنه های پوست را میبندد و مانع رسیدن آب به پوست می شود و پوست به صورت عمقی رطوبت رسانی نمی شود. بنابراین عارضه خشکی پوست را ریشه ای درمان نمی کند و تنها موقتی عارضه برطرف خواهد شد.
۲- روغن نارگیل
روغن طبیعی دیگری که در درمان خشکی پوست بسیار موثر است روغن نارگیل است. طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت، روغن نارگیل به دلیل داشتن روغن ژله ای مانند در درمان پوستهای خشک بسیار ایمن و موثر است و همچنین به اثبات رسیده است که به دلیل خواص بسیار زیاد این ماده در هیدراته نمودن پوست و آبرسانی به آن با افزایش سطح رطوبت پوست و البته چرب نمودن سلول های پوستی، خشکی پوست را به صورت عمقی درمان می کند. این تحقیق در سال ۲۰۱۶ نیز صورت گرفت که نتایج آن بیان داشت؛ روغن نارگیل به دلیل وجود اسیدهای چرب اشباع شده که خاصیت نرم کنندگی و رطوبت رسانی بسیار بالایی دارند می تواند به عنوان یک رطوبت رسان طبیعی در درمان خشکی پوست استفاده شود.
۳- حمام جو دوسر
جوی دوسر یکی دیگر از مواد طبیعی رطوبت رسان به پوست است و در درمان خشکی پوست سر نیز بسیار کارآمد و مفید است. اضافه کردن پودر جو دوسر به شامپو بدن و یا استفاده از انواع کرم های حاوی جو دوسر به تسکین پوست خشک بسیار کمک می کند. طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت این نتیجه حاصل شد که عصاره های حاصل از جوی دوسر دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بالایی هستند و بهترین ماده برای درمان خشکی عمقی پوست خواهند بود.
۴- خوردن شیر
شیر می تواند پوست خشک و خارش ناشی از انواع مشکلات پوستی را درمان کند. طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم از جمله شیر می تواند در درمان خشکی پوست و یا جلوگیری از آن بسیار کمک کننده باشد. البته اگر به صورت خوردنی مصرف شود و در رژیم غذایی قرار بگیرد اما اگر به صورت مالیدنی استفاده شود دیگر این تاثیر را نخواهد داشت.
۵- عسل
طبق بررسی های صورت گرفته در سال ۲۰۱۲ این نتیجه حاصل شد که عسل در درمان بسیاری از مشکلات پوستی از جمله خارش، اگزما، جوش صورت و پوست خشک بسیار مفید است. مطالعات مختلفی بر روی عسل صورت گرفت که نشان می دهد خواص عسل بسیار بیشمار است از جمله خواص آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– خاصیت رطوبت رسانی بالا
– خاصیت ضد التهابی
– خاصیت بازسازی و ترمیم کنندگی
اینها همگی از جمله خصوصیاتی هستند که عسل در درمان پوست دچار اختلال و خشکی دارد از عسل می توان به صورت خالص روی پوست استفاده نمود و یا با مواد دیگری از جمله روغن زیتون آن را ترکیب نمود.
۶- روغن نفتی
روغن نفتی که از آن با عنوان گلیسیرین و یا وازلین نیز نام می برند، از جمله روغن های معدنی با رطوبت رسانی بسیار بالا است که سالهاست به عنوان مرطوب کننده استفاده میشود.
۷- آلوئه ورا
ژل آلوئه ورا می تواند در درمان خشکی پوست بسیار موفق عمل کند. طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۳ صورت گرفت افرادی که دارای پوست خشک در ناحیه دست و یا صورت و یا پاها هستند می توانند ژل آلوورا را به نواحی خشک بدن بمالند و از تاثیرات شگفت انگیز این ماده بهره ببرند. ژل آلوئه ورا را می توانید هم به عنوان کرم مرطوب کننده پس از استحمام استفاده کنید و هم قبل از خواب بر روی پوست صورت مالیده و از تاثیرات شگفت انگیز آن صبح روز بعد غافلگیر شوید.
۸- اسفناج
اسفناج از جمله گیاهان خوردنی و البته با خواص دارویی بیشمار است که می‌توانید از آن به عنوان یک رطوبت رسان طبیعی نیز استفاده کنید برگهای اسفناج با آبرسانی قوی که دارند، درمان کننده پوست خشک و ملتهب بوده بنابراین می توانید برگ های آن را پس از پختن و له کردن بر روی پوست صورت و یا دست ها قرار داده و پس از ۲۰ دقیقه آن را بشویید و از خواص بی نظیر آن استفاده کنید.
۹- تخم مرغ و روغن زیتون
ماسک روغن زیتون و تخم مرغ یکی از بهترین ماسک ها و کرم های رطوبت رسان برای پوست های بسیار خشک است و تا حدود بسیاری زبری پوست، اگزما و قرمزی آن را برطرف می‌کند.
۱۰- نعناع و بابونه
ترکیب این دو گیاه بی نظیر با خاصیت ضد التهابی و ضد قارچی در کنار خاصیت نرم کنندگی و رطوبت رسانی بالایش یکی از بهترین ترکیبات گیاهی و از موثرترین آنها در درمان انواع بیماری های پوستی و خشکی پوست هستند.
راه های جلوگیری از خشکی پوست
استفاده از انواع کرم ها، نرم کننده ها و مرطوب کننده ها به طور مرتب و پس از استحمام به درمان خشکی پوست بسیار کمک می کند. همچنین لازم است از عواملی موثر در خشکی یا سوزش و یا آسیب به پوست جلوگیری کنید از جمله:
– عدم تراشیدن موهای زائد با ریش تراش و یا تیغ
– عدم استحمام مکرر و طولانی مدت
– عدم خراشیدن و لیف کشیدن سنگین پوست
– عدم استحمام با آب بسیار داغ
– عدم استفاده از لوسیون های حاوی الکل
– عدم قرارگیری در معرض گرمای زیاد و یا قرارگیری در معرض آتش داغ
– عدم پوشاندن صورت در صورت قرارگیری در معرض باد شدید
زمان مراجعه به پزشک
اگر تاثیرات محیطی یا پیری، علت خشکی پوست شما نیست ممکن است دچار یک بیماری پوستی و یا داخلی شده باشید اگر حتی شک دارید قبل از انجام مراحل گفته شده در موارد پوست های بسیار خشکی که ناگهانی پدید می آیند حتماً با یک پزشک متخصص مشاوره کنید.
عدم درمان خشکی پوست می تواند عوارض جدی تری داشته باشد از جمله:
– انواع عفونت های باکتریایی
– لک های قرمز و التهابات دردآور
– تورم
– چرک
که همگی نشانه عفونت باکتریایی هستند. بنابراین لازم است که در صورت مشاهده هر یک از علائم گفته شده در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.