حرکت تندوتیز و ناگهانی در خواب، پریدن ناگهانی از خواب در شروع خواب و شوک ناگهانی و غیرارادی در خواب نوعی انقباض غیرارادی عضلات بدن است که به صورت ناخواسته در خواب اتفاق می‌افتد و اغلب باعث پرش و بیدارشدن سریع فرد از خواب می‌شود. در این شرایط برای یک لحظه یا چند لحظه کوتاه احساس سقوط از بلندی، احساس لغزش و لیز خوردن از یک ارتفاع در فرد خوابیده ایجاد می‌شود که با پرش ناگهانی از خواب همراه است و در پزشکی به آن ماهیچه پرش یا تشنج ماهیچه می‌گویند. این وضعیت در عضلات دست و پا و سایراندام‌ها به هنگام خواب اتفاق می‌افتد و بیشتر به دلیل استرس، اضطراب و عدم آرامش کافی در فرد و استعمال سیگار و کافئین قبل از خواب و یا در افرادی اتفاق می‌افتد که به تازگی دچار حمله عصبی شده‌اند. این اتفاق با تشنج‌های عضلانی، ضربان قلب سریع، تنفس سریع همراه با عرق سرد، احساس عجیب و غریب سقوط از ارتفاع و یا حس عدم تعادل در خواب و افتادن از خلاء همراه است. اغلب افرادی که دچار این عارضه می‌شوند افراد بسیار رویاپردازی هستند که هیچگاه آرامش روحی نداشته و به راحتی درگیر وقایع شده و دچار استرس می‌شوند. در افرادی که برنامه خواب منظمی ندارند، این عارضه بیشتر مشاهده می‌شود. این بیماری بیشتر در مردان دیده شده و یک نظریه بسیار قوی بیان می‌کند: به دلیل آن که اغلب مردان در اکثر مواقع و در وقایع متعدد احساسات خود را سرکوب نموده و بروز نمی‌دهند این اتفاق نوعی شُک عضلانی در بدن آنها نسبت به محرک‌ها ایجاد می‌کند و در واقع نوعی پاسخ طبیعی بدن و نشان‌دهندۀ ناتوانی بدن در مقابل تحمل بار سنگین احساسات مختلف است.
علت پریدن از خواب
پریدن ناگهانی از خواب یک پدیده فیزیولوژیکی متداولی است که حدود ۷۰ درصد از افراد حداقل یک بار آن را تجربه نموده‌اند و حدود ۱۰ درصد از افراد نیز به طور مکرر و روزانه این اتفاق را در زندگی خود تجربه می‌کنند. این بیماری اگرچه ممکن است فرد را درگیر ساخته و زندگی او را مختل کند و آرامش فرد را برباید، اما خوشبختانه عارضه خوش خیمی است و عوارض عصبی خطرناکی ایجاد نمی‌کند.
طبق بررسی‌های صورت گرفته توسط آکادمی پزشکی خواب آمریکا، طیف گسترده‌ای از دلایل برای ایجاد این بیماری و گسترش آن در زندگی فرد وجود دارد که همگی آنها به سبک زندگی فرد و نحوه مواجهه او با مشکلات برمی‌گردد. اضطراب، استرس، محرک‌هایی مانند نوشیدن الکل، استعمال سیگار، فعالیت‌های شدید روزانه، خستگی زیاد و خواب ناکافی باعث عدم آرامش در خواب شبانه می‌شود. با این حال اکثر پرش‌های عضلانی در افراد سالم به طور تصادفی اتفاق می‌افتد و یک روال روتین نخواهد داشت. اغلب پزشکان تغییر سبک زندگی، ورزش زیاد و آرامش فکری و روحی را به بیماران خود توصیه می‌کنند و اعتقاد دارند حفظ آرامش فرد در مواجهه با اتفاقات روزمره و همچنین گسترش تفکر بی‌خیالی این عارضه را درمان می‌کند.
گاهی اوقات پریدن ناگهانی از خواب با شکل دیگری از حرکت در هنگام خواب تداخل می‌یابد و اشتباه گرفته می‌شود، به عنوان مثال این عارضه گاهاً با سندروم پای بی‌قرار، اختلال حرکتی در اندام‌ها، لرزش پاها در هنگام خواب، اختلال حرکتی ریتمیک و سندروم ارثی از جمله سندروم حرکات هیپنیک اشتباه گرفته می‌شود. اما برخی علائم می‌توانند به تمایز و تفکیک این عارضه با بیماری ارثی حرکات هیپنیک کمک کنند، مثلاً تشنج هیپنیک فقط در شروع خواب به وجود می‌آید و بدون هیچگونه تداوم و تناوبی تمام می‌شود و پدیده فیزیولوژیک بدن را غالباً با تشنج و حمله عصبی عضلات اشتباه تفسیر می‌کنند اما می‌توان با معیارهایی این دو را از یکدیگر تفکیک نمود، مثلاً اینکه حرکت ناگهانی و پرش ناگهانی از خواب فقط در شروع خواب اتفاق می‌افتد و نوار مغزی گرفته شده در این افراد یک EEG طبیعی و ثابتی را نشان می‌دهد که بیان می‌کند مغز دچار عارضه نشده و ریتم طبیعی را طی می‌کند و برخلاف تشنج، این عارضه هیچگونه تیک زبانی، بی‌اختیاری ادراری و پریشانی و سردرگمی را در فرد ایجاد نمی‌کند، بنابراین در این صورت نمی‌توان این عارضه را با عارضه جدی‌تر تشنج عصبی اشتباه گرفت.
محققان دقیقاً علت بروز این عارضه را نمی‌دانند و تنها درباره عوامل ایجاد کننده آن با توجه به شرح حال گرفته شده از بیماران نظریاتی می‌دهند اما هیچ یک از چندین نظریه موجود که سعی در توضیح آن دارند، هنوز به طور کامل پذیرفته نشده‌اند. یک نظریه بیان می‌کند که پرش عضلانی در خواب، یک نوع پاسخ طبیعی بدن به اتفاقاتی است که هنگام خواب در بدن رخ می‌دهد از جمله کاهش فشار خون بدن و کند شدن ضربان قلب و نظریه دیگری بیان می‌کند که بدن احساس آرامشی که در ابتدای خواب احساس می‌کند با رویای سقوط از ارتفاع که به دلیل عدم آرامش روحی در فرد اتفاق می‌افتد در تعارض می‌بیند و پریدن ناگهانی از خواب نیز در پاسخ به این رویا است تا فرد را از خواب بیدار کند.
طبق مطالعه‌ای که درباره اختلالات خواب در مجله نورونهای انتقالی عصبی به چاپ رسیده است یک حرکت ناگهانی و شتاب زده در حین چرخه خواب، منجر به یک حرکت غیر سریع در چشم‌ها شده که با حرکت عضلات نامتقارن است و ممکن است عامل برانگیختگی در فرد و توهم سقوط شود و فرد به یکباره از خواب بپرد.
پرش‌های عضلانی در دوران کودکی ۴ تا ۷ ساعت در روز و در محدوده سنی ۸ تا ۱۲ سال دیده می‌شود و این عارضه در افراد مسن بین سنین ۶۵ تا ۸۰ سالگی به ۱ تا ۲ ساعت در روز کاهش می‌یابد.
درمان پریدن ناگهانی از خواب
روش‌های متعددی برای کاهش اختلال در خواب شبانه وجود دارد از جمله تغییر سبک زندگی و کاهش مصرف مواد تحریک کننده مانند نیکوتین و کافئین، کاهش مصرف چای، قهوه، الکل و جلوگیری از ایجاد فشار عصبی قبل از خواب، کاهش تنش‌های عصبی، کاهش تفکر بیهوده درباره آینده و ایجاد نگرانی فکری، افزایش آرامش ذهنی با روش‌هایی همچون هیپنوتیزم، ورزش یوگا، پیاده روی و مصرف انواع ویتامین‌ها از جمله منیزیم.
برخی از داروها همچنین می‌توانند به کاهش میزان ابتلا به این اختلال و گسترش آن کمک کنند مثلا مصرف داروی آرامبخش کلونازپام، قبل از خواب می‌تواند به مرور زمان ابتلا به این عارضه را کمتر نموده و به تدریج از بین ببرد. افزایش اضطراب و استرس، عدم استراحت کافی، خستگی مداوم در طول هفته می‌تواند خواب ناآرام شبانه همراه با تیک‌های عضلانی در دست‌ها و پاها را به همراه داشته باشد و آرامش فرد را برهم زند.
منبع: Hypnic jerk
ممن یه خانم ۳۷ساله هستم چندساله این مشکل رو دارم شاید۱۰دقیقه بعدازخواب ازخواب میپرم دهانم کامل خشک میشه ضربان قلب شدید پسرم حرارت شدید داره ورودی سقف و دیوار اشکال هندسی در حال حرکت میبینم خیلی درعذابم😔
خیلی جالبه که من وقتی شبها روی تخت خودم میخوابم اصلا هیپنیک رو تجربه نمیکنم ولی روز ها وقتی میخوام یه چرت کوتاه بزنم مخصوصا وقتی که نشسته سرم رو روی میز میذارم به محض عمیق شدن خوابم قطعا هیپنیک رو اونم بصورت شدید تجربه میکنم
الان چندساله این مشکل رو دارم تا چش هامو میبندم ک بخوابم یک دفع از خواب میپرم بخدا خیلی در عذابم
منم همینم
آیا خوب شدین
چیکار کردین
علت و درمان رو متوجه شدین
منم
علت و درمان رو متوجه شدین؟
سلام..منم همین مشکل رو دارم…همینکه میخواب به خواب برم ناگهان به طرز فجیعی از خواب میپرم…باید بزور خودمو وادار به آروغ زدن کنم تا نفسم بالا بیاد ..شبی چندین بار تکرار میشه ..چکار کنیم..چرا هیچ راه حلی اینجا داده نشده
سلام..منم همین مشکل رو دارم…همینکه میخواب به خواب برم ناگهان به طرز فجیعی از خواب میپرم…باید بزور خودمو وادار به آروغ زدن کنم تا نفسم بالا بیاد ..شبی چندین بار تکرار میشه ..چکار کنیم..چرا هیچ راه حلی اینجا داده نشده
داعاشا سلام من ۱۶سالمه این مشکل رو دارم متاسفانه نمی‌دونم چیکار کنم همین آلانی که دارم براتون میگم که این مشکل رو دارم ده بیست بار پشت سر هم از خواب پریدم بیشتر شبا برای اینکه از خواب نپرم تا ساعت پنج صبح بیدار میمونم حاجی کلا داره ذره ذره نابودم می‌کنه راه حلی چیزی دارین بگین
یا یه کمپینی گروهی چیزی بزنیم تا راحت تر حرف بزنیم
سلام من ازوقتی پدرم تو خونه خودم فوت کرد چون حامله هم بودم بعداز فوت پدرم همین حالت میشدم این هیپنیک فقط مال اعصاب هس باید مغزت ارامش داشته باشه همین ولی دراصل من همش در عذابم
منم همینطور تا چشمم گرم خواب میشه یهو با یک تیک میپرم،خیلی بده
سلام من هم بعد حدود ۱۰ دقیقه از شروع خوابم ، به طرز شدیدی از خواب میپرم. انگار باید چندین بار این حالت رو تجربه کنم تا بتونم چند ساعتی بخوابم و خوابم بسیار سطحی هست و یادم نمیاد خواب عمیق رو تجربه کنم 🙁
سلام
من هم به محض اینکه چشمامو میبندم،همون ابتدای خواب حس میکنم دارم از یک ارتفاع زیاد سقوط میکنم و عضلات پام منقبض میشه و خواب از سرم میپره
میشه توضیحی درباره مشکلم بدین ممنون میشم
سلام به همه وآرزوی سلامتی برای همه دارم بچهاسعی کنیدنفسهای عمیق وآرام بکشید جوشن کبیرخانم فاطمه روحانی بخونید توخونه پخش کنید
من هم همین حالات دارم رحین خواب وبیداری هستم که یکدفعه فک میکنم افتادم توی یک سیاه چاله اونم باسرعت بسیارزیاددرحال سقوط هستم که اصلا انتهایی نداره این سیاهچاله وهمش درحال سقوط ازادم، همش توفکراینم که درمان بشم یالااقل یه چترنژادداشته باشم که سرعت سقوطم کمتربشه
سلام متاسفانه چند روزه من هم به جمع شما ملحق شدم، به امید روزی که دوای این درد بی درمون رو پیداکنن